انواع کشتی‌های حمل و نقل دریایی شامل انواع کشتی‌هایی می‌شود که برای حمل و نقل بارهایی مشخص کارایی مناسبی دارند. به صورت کلی ۹ نوع کشتی از نظر باری که حمل می‌کنند قابل دسته بندی هستند.
انواع کشتی به صورت کلی شامل فهرست زیر می‌شود:
کشتی‌های کانتینر بر (Container Ships)
کشتی‌های فله بر (Bulk Carriers)
کشتی‌های تانکر نفتی (Oil Tankers)
کشتی‌های حمل گاز (Gas Carriers)
کشتی‌های یخچال دار (Reefer Vessels)
کشتی‌های Ro-Ro
کشتی دام بر (Livestock Carriers)
کشتی‌های چند منظوره
کشتی‌های مسافربری
1- کشتی‌های کانتینر بر
اولین دسته از کشتی‌های حمل و نقل دریایی کشتی‌های کانتینر بر هستند. این کشتی‌ها به خصوص برای حمل بار در داخل کانتینر‌ها طراحی شده‌اند. این نوع از کشتی پر استفاده‌ترین کشتی در زمینه تجارت بارهای خشک است، و این یعنی بیش از نیمی از تجارت دریایی و اقیانوس با این دسته از کشتی‌ها انجام می‌شود.
کشتی‌های کانتینر بر برای حمل کانتینرهای استاندارد طراحی می‌شوند. اگر بخواهیم به صورت کلی بگوییم، آنها کشتی‌های خودکار هستند، و با جرثقیل‌های خاصی پر و خالی می‌شوند.
2- کشتی‌های فله بر
کشتی‌های فله بر مناسب‌ترین گزینه برای حمل بارهای خشک فله محسوب می‌شوند. به عبارت دیگر آنها برای حمل دانه‌ها و غلات، سیمان و یا مواد معدنی با درصد بسیار کمی آسیب و تخریب، مناسب هستند.
از جرثقیل‌های قاشق مانند برای پر و خالی کردن کشتی‌های فله بر استفاده می‌شود. نقاطی که برای این کار مشخص شده‌اند را می‌توان روی کشتی تشخیص داد.
کشتی‌های فله بر کاربردهای زیادی در تجارت و صنایع بین‌المللی دارند. محصولات کشاورزی، محصولات صنعتی و همچنین محصولات معدنی از جمله محصولاتی هستند که با این کشتی‌ها مورد حمل و نقل قرار می‌گیرند. کشتی‌های فله بر یکی از مهم‌ترین انواع کشتی‌های حمل و نقل دریایی محسوب می‌شوند.
3- کشتی‌های تانکر نفتی
کشتی‌های تانکر نفتی کشتی‌های خاص نفتی هستند که برای حمل و نقل نفت خام کاربرد دارند. ویژگی‌های فنی مشخصی، مثل عایق بودن در برابر نفت، مقاومت ساختاری، و سیستم پمپ کردن برای پر و خالی کردن نفت، آنها را از کشتی‌های باربری جدا می‌کند.
تانکرهای نفتی به قدری بزرگ هستند که باید در دریاهای عمیق تردد کنند. این دسته از انواع کشتی‌های حمل و نقل دریایی گاهی می‌توانند تا ۲ میلیون بشکه نفت حمل کنند. تانکرهای نفتی کشتی‌های غول پیکری هستند که سهم بسیار زیادی در تردد کشتی‌ها در آب‌های آزاد دارند.
4- کشتی‌های حمل گاز
این کشتی‌ها که اغلب در گروه نفتکش‌ها قرار می‌گیرند، تکنولوژی پیشرفته‌تری برای حمل گاز مایع دارند. در یک تقسیم‌بندی کلی می‌توانیم آنها را به کشتی‌های حمل گاز LNG یا حمل گاز طبیعی مایع و LPG یا حمل گاز پترولم مایع تقسیم کنیم :
دسته اول: حمل کننده‌ی گاز LNG برای نگهداری این گاز باید محیط ۵۰- درجه سانتی‌گراد باشد.
دسته دوم: حمل کننده‌ی گاز LPG برای نگهداری این گاز باید محیط ۱۷- درجه سانتی‌گراد باشد.
کشتی‌های حمل بارهای شیمیایی، در مقابل این کشتی‌ها، چندین تانک دارند تا مانع از تداخل مواد مختلف در حین حرکت کشتی شوند.
5- کشتی‌های یخچال دار
این انواع کشتی‌های حمل و نقل دریایی مناسب حمل و نقل غذا و مواد خوراکی هستند که باید در طول سفر در حالت مناسبی (دمایی پایین) نگهداری شوند، مثل میوه‌ها و سبزیجات.
کشتی‌های یخچال دار مهم‌ترین نقش را در صنایع غذایی ایفا می‌کنند. روزانه میلیون‌ها تن مواد غذایی در تجارت بین‌المللی بین کشورهای گوناگون مورد حمل و نقل قرار می‌گیرد. این کشتی‌ها در این تجارت نقش اصلی را ایفا می‌کنند.
6- کشتی‌های Ro-Ro
این نوع کشتی‌ها بسترها و امکاناتی برای غیرمتحرک کردن هر نوع وسیله چرخداری، از خودروهای شخصی گرفته تا ماشین‌آلات صنعتی یا کامیون‌های حمل بار برای سفرهای راه دور مناسب هستند. بعضی از این کشتی‌ها دوگانه بوده و برای حمل وسایل نقلیه فضاهایی دارند، و بعضی از آنها نیز کانتینرهای مخصوصی دارند. در هر حال این کشتی‌ها طوری طراحی شده‌اند تا هم از وسیله نقلیه و هم باری که در آن قرار می‌گیرد محافظت کنند.
کشتی‌های Ro-Ro نقش مهمی در صنایع و حمل و نقل ماشین‌آلات ایفا می‌کنند. این دسته از انواع کشتی‌های حمل و نقل دریایی برای حمل و نقل وسایل نقلیه مثل انواع اتوبوس، کامیون، جرثقیل و ماشین‌آلات کشاورزی، و همچنین انواع خودرو، هواپیما و وسایل نقلیه دیگر مناسب هستند. به این ترتیب نقش آنها بیشتر در پیوند با صنایع ماشین‌سازی تعریف می‌شود.
7- کشتی‌های دام بر
این نوع از انواع کشتی‌های حمل و نقل دریایی بسیار حساس هستند، چرا که از آنها برای حمل و نقل حیوان زنده استفاده می‌شود. ویژگی اختصاصی آنها داشتن فضای تغذیه برای حیوانات است. حتی برخی از کشتی‌های دام بر سقف باز دارند، اگر چه عموما بیشتر آنها بسته هستند.
کشتی‌های دام بر سقف باز تراکم مناسبی بین حیوانات برقرار کرده و مانع از آسیب دیدن آنها بر اثر ازدحام می‌شوند. این در حالی است که کشتی‌های بسته فضای فشرده و متراکم‌تری دارند. از کشتی‌های دام بر می‌توان برای حمل و نقل هر حیوانی استفاده کرد. اما به صورت کلی بیشترین استفاده از این کشتی‌ها برای حمل و نقل گوسفند و میش انجام می‌شود.
8- کشتی‌های چند منظوره
این انواع کشتی‌های حمل و نقل دریایی کشتی‌های باربری پیشرفته هستند، اما جایی برای کانتینرهایی ندارند که همه با آنها آشنا هستیم. این کشتی‌ها جرثقیل‌های داخلی خودشان را برای پر کردن و خالی کردن بار در بنادر دارند.
این نوع کشتی‌ها برای حمل مجموعه‌ای از محصولات مثل چوب، فولاد، مصالح ساختمانی، رول‌های کاغذ و باربری فله طراحی می‌شوند. به این ترتیب این کشتی‌ها برای حمل امن و مناسب بعضی از سخت‌ترین بارها طراحی و ساخته می‌شوند. آنها باید امکاناتی برای نگهداری و مهار این محصولات و بارها داشته باشند. در ساخت این کشتی‌ها از تکنولوژی پیشرفته استفاده می‌شود.
9- کشتی‌های مسافربری
آخرین دسته از انواع کشتی‌های حمل و نقل دریایی به کشتی‌های باری اختصاص ندارد. کشتی‌های مسافربری کشتی‌های تجاری هستند که هدف اصلی آنها حمل مسافر است. این دسته شامل کشتی‌های باری که دارای جا برای مسافر هستند نمی‌شود.
اگر چه کشتی‌های مسافربری کشتی‌های تجاری محسوب می‌شوند، اما از آنها برای حمل نیروی نظامی هم استفاده می‌شود. هنگامی که برای این منظور از آنها استفاده می‌شود، معمولا به عنوان کشتی ناو مشغول می‌شوند. کشتی‌های مسافربری انواع مختلفی داشته و از کشتی‌های سیاحتی کوچک تا کشتی‌های اقیانوس‌پیما در این دسته قرار می‌گیرند.